Heldu da Miramongo Matinéen 2012/2013 denboraldiaren amaiera. Ekainaren 15 larunbatean izango da ziklo honen azken hitzordua. Bacewicz ganbera taldeak Grazyna Bacewiczen 4. Hari Kuartetoa eta 1. Pianodun kintetoa interpretatuko ditu, XX. mendeko lehenengo erdiko musika sorkuntzan emakume nabarmenetako baten lana berreskuratuz. Europarentzat eta, bereziki, Poloniarentzat garai nahasia izan zena musikarentzat oparoa izan zen ordea.

Bacewicz taldea osatzen dute Nathalie Dabadie eta Xabier Gil, biolinak, Justyna Janiak, biola eta Natalia Díaz, biolontxeloa; guztiak Euskadiko Orkestra Sinfonikoko kideak. Eta taldea osotuz, Pedro José Rodríguez pianojotzailea.

Grażyna Bacewicz (Lodz, Polonia, 1909ko urtarrilak 26 - Varsovia, 1969ko urtarrilak 17) konpositore, pianojotzaile eta biololinjotzaile birtuosoa izan zen. Maria Szymanowskak XIX. Mendearen hasieran izandako ospearen ondoren, Grażyna Bacewicz nazioarteko sona lortu zuen bigarren poloniar emakume musika sortzailea izan zen. Musikarekin lotura estua zuen familia baten baitan jaioa, hamar urterekin ekin zion pianoa eta biolina ikasteari. 1928an bere diploma eskuratu eta ondoren Varsoviara aldatu zen, bertan konposizioa ikasteko. Parisen ere burutu zituen konposizio ikasketak. 1950. urtera arte biolinista gisa ibilbide nabarmena garatu zuen: bakarlari gisa aritu zen hainbat europar orkestrekin eta 1936tik 1938. urtera Poloniako Irratiko Orkestra Sinfonikoko kontzertinoa izan zen. Urte haietan konpositore gisa ere eman zuen ezagutzera bere burua. Bere obrekin hainbat sari merezi izan zuen, horien artean aipagarrienak Frédéric Chopin Nazioarteko Piano Lehiaketako lehenbiziko saria, 1949, bere Pianorako kontzertuari esker ; 1950.ean Poloniako sari nazionala, bere Hari orkestrarako kontzertuari esker eta bere 4. Hari kuartetoak eta Biolin, tronpeta eta perkusiorako musika bere obrak Liejako Nazioarteko Konposizio Lehiaketako lehenbiziko saria eta 1960an Parisen konposizio sari bat merezi izan zituzten, hurrenez hurren.

Sortzaile honen ekoizpenean folkloretik eratorritako elementuen presentzia eta idazketan agertzen duen askatasuna dira gehien nabarmentzen diren ezaugarriak. 1960ean sortu zen « Poloniar Konposizio Eskola »ren ordezkaria da. Eskola honen oinarrizko ideia SOINUA funtsezko motibo hartzean datza. Grażyna Bacewiczen partiturak poloniar folkloretik eratorritako elementuetan aberatsak dira orokorrean.

Arabako Ahaldun Nagusi Javier De Andrés, Euskadiko Orkestrako Zuzendari Nagusi Iñigo Alberdi eta Inma Shara orkestra zuzendariak aurkeztu dute Euskadiko Orkestrak Gasteizko Guduaren Bigarren Mendeurrena dela eta ostiralean Gasteizko Andra Mari Zuriaren plazan eskainiko duen kontzertua.

Ahaldun Nagusiaren hitzetan, "luxuzko kontzertua izango da. Euskadiko Orkestra Sinfonikoa erreferentziazko orkestra dugu egun Espainia mailan eta horri Inma Shara zuzendariaren gidaritza gehituko zaio. Espainian zuzendari gazteen belaunaldi berriko izen nabarmenenetako dugu eta, gainera, arabarra da".

Inma Shararen gidaritzapean, Euskadiko Orkestrak hamabi obras osatutako egitaraua interpretatuko du. Horien artean bereziki aipagarria da Ludwig Van Beethovenek Gasteizko Gudua oinarritzat harturik idatzitako sinfonia. Gainera, zinearen historiako filme ezagunen soinu-banden zatiak interpretatuko dira, esaterako "Chariots of Fire", "Singin' in the Rain", "La vita è bella" edo "Breakfast at Tiffany's" filmetakoak.

Kontzertu hau Euskadiko Orkestrak Gasteizekiko duen konpromezuaren adierazgarri da. Izan ere, 1983. urtetik bertako Principal Antzokian eskaintzen du bere Abonu-Denboraldia eta aipagarria da halaber 1997.urtetik Gasteizko Udalarekin lankidetzan eskaintzen duen Musika Familian zikloa.

Kontzertu honekin abiatuko da mendeurren hau ospatzeko diseinatutako ekitaldien artean funtsezkoa izango den astea. Horregatik, kontzertuan ahalik eta entzule gehien bildu dadin eta horietatik ahalik eta gehienek esertzeko aukera izan dezaten, Foru Aldundiak 600 aulki jarriko ditu Andre Mari Zuriaren plazan. Hala ere, "entzulego zabalago bat biltzea espero dugu", adierazi du Ahaldun Nagusiak. 

2009. urtetik denboraldiro lez, Euskadiko Orkestra Sinfonikoak eta FEVASek (Adimen Ezintasuna Dutenen Aldeko Elkarteen Euskal Federazioa) tokia gorde dute beren agendatan elkarrekin musika adimen ezintasuna duten pertsonei gerturatuko dieten jarduerak burutzeko. Pertsona hauek FEVAS osatzen duten Euskal Autonomi Erkidegoko elkarte ezberdinetako kide dira. Ekainaren 13 ostegunean ehun pertsona izango dira tailer batean esku hartu eta Orkestrak, Inma Sharak zuzenduta, Gasteizko Guduaren bigarren mendeurrena ospatzeko ekitaldien artean eskainiko duen kontzerturako entsegu bat entzungo dutenak. Jarduera Euskadiko Orkestrak Miramonen duen egoitzan izango da, goizeko 10:30etatik aurrera.

Tailerra: ipuin musikal bat erabiliz burututako jarduera praktikoa. Orkestrako Hezkuntza Departamentuak diseinatutako Tailerraren helburua bertaratzen direnak musika instrumentuen hotsen bidezko azterketan murgiltzea da, horretarako espreski sortutako musikazko ipuin bat erabiliz -"Hotzari AGUR!"; kontakizunean instrumentuak joaz esku hartuko dute, ipuinean zehar agertuko diren giltza hitzen arabera. Honela, "beroa" Hitza haize instrumentuei lotuko zaie, "hotza" harzikoei, "ekaitza" perkusioai eta "trena" ahots eta pianoari. Taldetan banaturik, eskuhartzaileek talde bakoitzari dagokion instrumentu taldearen soinu-aukerak landuko dituzte eta ondoren guztiek elkarrekin interpreatuko dute ipuina. Ana Eguiazabal eta Natalia Díaz biolontxelojotzaileak (azken hau Orkestrako kidea), Eli Arabaolaza musikologoa, Belén Otxotorena antzezlea, Mario Telenti, Euskadiko Orkestrako tronpajotzailea eta Carlos Rosat, EOSeko flautajotzailea, izango dira besteak beste talde bakoitzaren jarduerak gidatzeaz arduratuko direnak.

Entsegua: orkestra sinfoniko baten musika gertutik. Tailerraren bidez garatuko den alor praktikoaz gain, FEVAS eta Euskadiko Orkestraren jarduera honek entzutaldian funtsatutako beste alor bat izango du. Partehartzaileak Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren entsegu bat ean izango dira. Honetan EOSek, Inma Shararen zuzendaritzapean, hilak 14 ostiralean, Gasteizko Guduaren Bigarren Mendeurreneko ekitaldien artean, eskainiko duen kontzertua prestatuko du. FEVASeko kideek Orkestraren Miramongo egoitzako auditorioan gozatu ahalko duten egitaraua jada zinemako klasiko bilakatutako filmetako soinu-bandatatik eratorritako doinuek osatzen dute, horien artean Breakfast at Tiffany's, The Bridge on the River Kwai, Out of Africa, La vita è bella edo Singin' In the Rain. Egitaraua ireki eta ixteko, Beethovenen obra bana, horietako bat espreski Gasteizko Gudua oinarri harturik sortua. Inma Sharak, zuzendari gonbidatuak berak partiturak aurkeztuko ditu entsegua hasi aurretik.

Korporazio Erantzunkizun Sozialaren baitan kokatzen den jarduera hau FEVAS eta Euskadiko Orkestraren arteko harremanaren emaitza da. Azken urteotan harreman hau iraganean FEAPSek, Ezintasun Intelektuala duten Pertsonen aldeko Elkarteen Espainiar Konfederazioak emandako "Praktika Ona 2010" bezalako sariak merezi izan dituzten tailer eta topaketetan gauzatu da.

Eta goiza norberak nahi zuena egiten igaro ostean (Versailleseko lorategi ederrak ezagutu, erdigunean kalez kale ibili, jauregia bisitatu, atseden hartu...), arratsaldeko hiruetan Opéra Royal izugarrian zen entsegu orokorrerako hitzordua.

Orkestrako kideak emanaldirako jantziak soinean zituztela, jada aipatu dokumentaleko lantaldea eta baita frantziar telebista publikoko teknikariak iruadiak hartzera etorriak baitziren. Les Films Figures Libres ekoiztetxeak zulogunean grabatu zuen bart Orkestra eta gaur eta biharko emanaldietan ere irudiak hartuta, kontzertuaren grabaketa prest izango da Gabonetan frantziar kate publikoan emititzeko.

Eta orduak aurrera, tik-tak, tik-tak, tik-tak... Errauskineren ordularia hamabiak ematear dagoen bezala, guretzat gertu ziren jada arratsaldeko zortziak, Cendrillon Versaillesen estreinatuko zeneko ordua, alegia.

Ikus-entzuleen artean ziren Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kulturako sailburua eta Orkestrako presidente Cristina Uriarte, Kultur sailburuorde Joxean Muñoz eta Etxepare Euskal Institutuko zuzendari Aizpea Goenaga, Orkestra bultzatzeko Versaillesera etorriak, eta Paristik etorritako Ramon Lazkano eta Gerard Pesson konpositoreak. Historia zein xarmaz betetako antzokiko zazpirehundik gorako eserlekuak betetzen joan ziren apurka-apurka. Aforoa bete zen arte: hasiera ezin hobea!

Akustika bikaina eta zulogunea altu kokatuta izateari esker, bart ikuskizuna Kursaalean bizi izandakoaz bestelakoa izatea eragin zuen: balleta zein Orkestra antzokiko angulu guztietatik ikusgai. Zoragarria!

Thierry Malandainen koreografia akatsgabeak bat egiten du Prokofieven sorkuntza eta Josep Caballé-Domenechen batutarekin. Aldi berean, Malandain Ballet Biarritzeko dantzariek milimetrikoki kalkulatutako dantza-pausoak Orkestrako musikariek beren instrumentuetatik ateratako notekin bat egiten dute. Bi diziplina artistiko bat bakarra bihurturik. Ordu terditik gora iraun zuen ikuskizunaren ondoren frantziar entzulegoak minutu luzez txaloka eta "bravo" oihukatuz erantzun. Eskerrik asko!

Jarrai lotura honi estreinaldiko argazkiak ikusteko.

Goiz samar jaiki eta 8:30etan Orkestraren egoitzatik abiatu gara guztiok. Autobusa gu aireportura eramateko prest dago, hemen hasiko da gure Versaillesera bira. Han Prokofieven "Errauskine" eskainiko dugu, hirutan, Malandain Ballet Biarritzekin batera.

Sincro ekoiztetxeko lantalde teknikoa eta Oskar Tejedor errealizadorea ere gurekin dira, bai autubusean eta baita hegaldian ere. "Notas en movimiento" filmatzen ari dira, hainbat musikari eta dantzariren bizipen pertsonalen bidez orkestra baten eta ballet baten funtzionamendua islatzen duen dokumentala. Halaber, Prokofieven "Errauskine"ren eta Euskadiko Orkestraren eta Malandain Ballet Biarritz-en elkarlanaren bidez bi diziplina artistiko hauen arteko fusioa ere erakutsiko du.

Biarritzetik Parisera izu-ikarik gabeko hegaldia egin ondoren, Euskadiko Orkestra Sinfonikoko eta Malandain Ballet Biarritzeko kideak Orlyko aireportura heldu gara. Zeru urdinak harrera ederra egin digu. Ez da hasiera txarra, ez horixe!

Orkestrako kideek arratsaldea libre dute, azken entseguak bihar izango dira. Baina dantzariak, aldiz, arratsaldean bertan izango dira Opéra Royalean: eszenatokiko zorua aurrerantz makurtuta dago eta beren dantza pausoak neurtu behar dituzte guztia primeran irten dadin. Gainera, ikuskizunaren zati batean gurpilak erabiltzeak lana zailtzen du. Prestatu beharra dago beraz!

Argiteria bere tokira, oihalak grua bidez gorantza, horratz-orpodun zapatak zintzilik,... orain teknikariek dute lanerako txanda. Artistek atseden hartu behar dute hemen, Versaillesen eskainiko ditugun hiru emanaldietan onena eman ahal izateko.

Ikus Opéra Royalean eszenografíaren muntaiaren argazkiak lotura honi jarraituz.

Miramongo Matinéeak zikloaren baitan, maiatzaren 25 larunbatean IDOAN ganbera taldea izango da Euskadiko Orkestraren egoitzako eszenatokian. Egun horretan bertan izango den ilargi eklipseari soinu banda jarri nahi izan diote IDOAN osatzen duten lau musikariek eta hona beraien aukeraketa: Joaquín Turinaren Kuartetoa pianoarekin la minorrean eta Gabriel Fauréren 1. Kuartetoa pianoarekin do minorrean.

IDOAN taldea ganbera musikarekiko maitasunak bultzaturik errepertorio klasiko, erromantiko zein modernoa sakonki lantzea erabaki zuten euskal instrumentista birtuoso talde batek osatzen du. Errepertorio oso zabal bat landu du, Mozart bezalako konpositoreen lana biltzen duen klasizismotik abiatu eta, besteak beste, Philip Glassek landutako minimalismoraino, eta talde-mota ezberdinak hartzen ditu : hari-hirukotea, laukotea eta boskotea pianoarekin. Taldea osatzen duten lau bakarlariak hari-instrumentuen eskola gailenenetatik datoz eta ganbera musikaren zerbitzura kohesio bikaina lortu dute, bai soinuari dagokionez eta baita interpretazio teknikari dagokionez ere. Eskaini dituzten kontzertuen artean, bereziki nabarmentzekoak dira Miramongo Matinéetan bertan, Bilboko Euskalduna Jauregian Bilbao Orkestra Sinfonikoaren ganbera musika-zikloan, Cuartitos del Arriaga zikloan, Oñatiko Santa Ana Komentuan eta Astigarragako Udal Musika Eskolan eskainitako emanaldiak.

Larunbateko kontzertu goiztiarrerako, IDOAN taldea sortu zeneko formakuntzara itzuli da, hari laukotea pianoarekin, alegia. Honela XIX. mende bukaeran eta XX.aren hasieran beren herrialdeko musikan eragina izan zuten bi konpositoreren lanak interpretatuk dituzte. Hasteko, Parisko Schola Cantorum ospetsuan Vincent d'Indyren ikasle izandako Joaquín Turinak (Sevilla, 1882-Madril, 1949) 1931.urtean, Madrilgo Kotserbatorian konposizio katedra lortu zuen urtean bertan sortutako Kuartetoa pianoarekin la minorrean interpretatuko dute ; ondoren Frantzian bere belaunaldiko konpositore gailentzat izan zuten Gabriel Fauréren (Pamiers, 1845-París, 1924) 1. Kuartetoa pianoarekin do minorrean izango da entzungai. Hau dugu Camille Sain-Saënsen ikasle izan eta ondoren XX. mendeko konspositoreengan hainbesteko eragina izan zuen musikagile frantziar honen ganbera lanik ezagunenetakoa.

Bere 2012/2013. Abonu Denboraldiaren 13. Programaren baitan, Euskadiko Orkestra Sinfonikoa 23 eta 24an Donostiako Kursaalean eta 25ean Iruñako Baluarten eskainiko dituen kontzertuen prestaketan murgildurik dago. Inoiz baino ugariagoak diren atriletan, Gustav Mahlerren Seigarren Sinfonia, "Tragikoa", Orkestrak lehenbiziko aldiz interpretatuko duena. Duela urtebete Musikene, Euskal Herriko Goi Mailako Ikastegiarekin sinatutako akordioari esker, Aula Jordá Gela izenburupean jada hainbat lankidetza bide jarri dira abian eta horri esker Orkestrak kontzertu hauetarako bertako ikasle talde bat izango du musikarien artean.

Mahlerren Seigarrena, Euskadiko Orkestra eta Musikeneren arteko lankidetzaren lehenbiziko urtebetearen gailurra. Urtebete igaro da Orkestrak eta Musikenek lehentasunezko lankidetza hitzarmena sinatu zutela. Honen baitan, bi erakundeek lankidetza egonkorra ahalbidatuko zuten bideak garatzeko konpromezua hartu zuten. Azken hilabeteotan lankidetza hau Orkestraren Abonu Denboraldira etorritako bakarlari zein zuzendariek emandako master classetan eta Musikeneko ikasleek kontzertu ezberdinen prestaketan izandako eskuhartzean gauzatu da. Orain lankidetza hori denboraldiko maila gorenera heldu da: Musikeneko 37 ikasle 13. Abonuan ariko dira Orkestraren organikoaren barnean eta Gustav Mahlerren (1860-1911) Seigarren Sinfonia, "Tragikoa" intepretatuko dute, Orkestrak orain bere errepertoriora gehituko duena.

Eszenatokian guztira 122 musikari daudela (69 hari instrumentista, 41 haize instrumentista, 6 perkusiojotzaile, 4 harpa eta 2 celesta), Jun Märkl maisu alemaniarrak zuzenduta, Seigarrenak 80 minututan intentsitate espresibo egundokoa garatzen du. Partitura hau Mahlerren lanik ilunena dugu; egileak berak zera esan zuen sinfoniaren inguruan: "Nire Seigarrenak hasierako bostak jaso eta gainditzen dituen balaunaldiak soilik ebatzi ditzazkeen enigmak proposatzen ditu". Formari dagokionenan, aurrekoen ildoari eusten dion bitartean, psikologikoki aurrerapausua ematen du: Mahlerrek bere barrua zintzotasun osoz kanporatzen du. Finalea Karajanek "musika sinfoniko guztiaren samingarriena"tzat jo zuen. Egitaraua osotuz, Charles Ivesen (1874-1954) The Unanswered Question izango da entzungai, hau ere Orkestrak estreinakoz interpretatuko duena. Kontzertua irekiko duen obra hau Mahlerren Seigarren Sinfoniaren gairaikidea den arren, estilistikoki bestelakoa da, XX. mendeko musikaren askotarikotasunaren erakusle.

Jun Märkl, maila goreneko batuta zailtasun handiko programa bat zuzentzeko. Jun Märkl lehenbiziko aldiz ariko da Euskadiko Orkestraren Abonu Denboraldiko zuzendari gonbidatu. Baina ez da Orkestra zuzentzen duen estreinako aldia, joan zen irailan Musique en Côte Basque jaialdiaren baitan eskainitako kontzertu batean zuzendu baitzuen. 2005etik 2011 urtera bitartean Orchestre National de Lyon orkestran eta 2012. urtera arte, aldiz, MDR Sinfonierorchester Leipzig orkestran. Zuzendari gonbidatu gisa orkestra ugarirekin ari ohi da lankidetzan, horien artean Cleveland, Philadelphia edo Txekiar Orkestra Filarmonikoa.

Taldeentzako entsegu irekia. Maiatzaren 23 ostegunean, Musika Gelaren jardueren baitan, programa honetako azken entseguetako bat ikastetze ezberdinetako ikasleei irekiko zaie, Mahlerren 6. Sinfonia bezalako obra erraldoi bat nola pretatzen den gertutik ezagutzeko aukera izan dezaten. Donostiako Kursaal Auditorioan izango da, 11:00etatik 14:00etara. Izena emateko eskariak korreo elektroniko bidez (educativos@orquestadeeuskadi.es). 

Euskadiko Orkestraren Musika Gelak eta Kursaal Fundazioak "Hegoaldeko Haizea" familiarteko kontzertua aurkezten dute. "Musika Familian" zikloaren 2012/2013 denboraldia itxiko duen "Hegoaldeko Haizea" ekoizpena, haize-zura familiako instrumentuak oinarri harturik (oboe, klarinete, flauta eta fagota) musikaren eta honek norbanakoarengan eragiten dituen emozioen arteko harremanak aztertzen dituen musikazko ipuina da. "Badakigu haizearen jainkoa Eolo dela, haize nagusiak lau direla, baina nondik dator eta nora doa haizea? Zergatik egiten du hainbeste korrika? Nori segika doa? Noren bila? Zertarako balio du?", guzti honi erantzuteko, Hegoaldeko Haizearen ufaden artean, Hodei (Iñaki Telleria) izango dugu gidari, haizeek gugana ekarritako urruneko musikak interpretatuko dituzten Euskadiko Orkestrako musikari Rafael Alonso, Marco Caratto, Hélène Billard eta Juan Navarrok osatutako laukotea eta Javier Pérez de Azpeitia pianojotzailea bidaide ditugula.

Kontzertuaren aurretik, Sentsibilizazio Tailerra: entzumen aktiboa garatzeko tresna paregabea! Kontzertuaren aurretik, Ana Eguizabal biolontxelojoleak zuzenduta, Sentsibilizazio Tailerra izango da. Jarduera honetan ondorengo emanaldian entzungai izango diren doinuak landuko dira, kontzertuaren esperientzia aberasgarriago bilakatzeko hain garrantzitsua den entzumen aktiboa bultzatzeko (tailerrean esku hartzeko tokiak mugatuak dira eta agortuak daude jada).

Sarrerak salgai. Maiatzaren 18 larunbatean, arratsaldeko 18:00etan Kursaaleko ganbera aretoan izango den kontzerturako sarrerak Kursaaleko leihatilan (EOS edo Kursaal Fundazioaren emankizun egunetan) eta www.kutxabank.es webgunean eros daitezke.