Euskadiko Orkestrak Bordelen ireki zuen bart Akitainiara bere bisitaldia eta bertako Palais des Sports orkestraren eta entzulegoaren arteko bibrazioen batura izan zela esan daiteke. Izan ere, han bildutakoek ez zioten txalo egiteari eta lurra jotzeari utzi Luis Esnaolak eta orkestrak hainbat bis eskaini zituzten arte. "Superbe" eta "Magnifique" izan ziren aretoa gaueko 22:15 aldera utzi zuen publikoaren artean hitz errepikatuenak.

Sud Ouest egunkariak "Poloniar bibrazioak" izenburua eman zion Orkestrak Bordele eta Arcachonera egindako bisitaren berri ematen zuen artikuluari. Eta esku-egitaraua "sustrai herrikoien unibertsaltasuna"z mintzo zen gauerako programatutako obrez hitz egiterakoan. Michal Nesterowicz poloniarrak zuzenduko zuen egitarauak funts folkloriko poloniar zein eslabiar nabarmena baitu. Arrazoi baten edo bestearengatik, edo entzulegoa Euskadiko Orkestrak Bordelen eskainitako jada bosgarren emanaldiaren zain zegoelako, publikoaren erantzuna areagotuz joan zen kontzertua aurrera joan ahala .

Lutoslawskiren Suite Txikia obraren lehenbiziko konpasen ondoren, Wieniawskiren 2. Kontzertuaren txanda heldu zen. Honetan bakarlari gonbidatuak partiturak eskatutako instrumentu-birtuosismoari aurre egin behar izan zion. 2. kontzertu honen hartzaile Pablo Sarasateren izena daraman biolin lehiaketa ospetsuan saritua gertatutako biolinjotzaile honen emanaldi bikainaren ostean, entzulegoak batera txalo egin eta etengabean jardun zuen Luis Esnaola eszenatokira itzuli zen arte. Orduan Aita Donostiaren "Oinazez" eskaini zuen.

Jada kontzertuaren bigarren zatian, Orkestrak bakarka Dvoraken sinfonia interpretatu zuen. Obra honek berrogeitik minututik gora irauten ditu eta denbora horretan poloniar zuzendariak bide ezberdinetan barrena gidatu zuen Orkestra amaiera ozenera iritsi zen arte. Ordurako bordelesek argi zuten ez ziotela Orkestrari bisik eskaini gabe joaten utziko. Michal Nesterowiczek trebetasun handiz berreskuratu zuen sinfoniaren hirugarren mugimendu ederra bi zati txikitan eskaintzeko: azken sekzioa, txalo zaparrada ederra merezi izan zuena, eta amaierako kadentzia, berriz ere entzulegoak zuzendari eta orkestrarekiko agertu zuen begikortasunaren adierazle izan zena. Gaueko hamarrak eta gero Palais des Sports delakoan kontzertu eder baten oihartzunak geratu ziren, "Superbe" eta "Magnifique" bezalakoak sarritan entzuteko aukera izan zeneko gau batean.

Orkestra Arcachonera doa gaur: estreinako aldiz arituko da kostaldeko hiri turistiko honetan. Olympia Antzokian egitarau bera izango da entzungai, gaurkoan ere bribrazio berriak eragiteko prest.

Branford Marsalis saxofoijotzailea eta Andrey Boreyko, Orkestraren zuzendari printzipal gonbidatua, Abonu-Denboraldian arituko dira New Yorkeko Orkestra Filarmonikoarekin aritu ostean. Dvorák, Glazunov, Schulhoff eta Ravelen obrak bilduko dituen egitaraua, erritmo eta estiloen bilketa entzulegoari bi artista hauen arteko konexio bereziaz gozatzeko aukera emateko, orain Orkestrarekin batera.

Branford Marsalis (New Orleans, 1960) musikari-sendi nabarmen bateko kide da, horien artean Ellis Marsalis pianojotzailea, aita, edo Wynton Marsalis tronpetajotzailea, bere anaia. Bere ibilbidean zehar, Branford Marsalis jazzaren munduko bakarlari gailenekin aritu da lankidetzan, horien artean Miles Davis, Dizzy Gillispie, Herbie Hancock edo Sonny Rollins, eta bere ekoizpen diskografikoak hiru Grammy sari merezi izan ditu.

Abonu-programa honi dagozkion kontzertuak apirialren 14 eta 15ean Donostiako Kursaal Auditorioan eta 16an Bilboko Euskalduna Jauregian.

Aste honetan Iruñea eta Gasteizen aritu ondoren, Euskadiko Orkestra Bordelera eta, lehenbiziko aldiz, Arcachonera joango da. Bidaia honekin elkartruke berri bat gauzatuko du, oraingo honetan Bordele-Akitaniako Orkestra Nazionalarekin (ONBA). Apirilaren 7an Bordeleko Palais des Sports-ean eta 8an Arcachon-eko Olympia Antzokian, Orkestra azken egunotan Abonu-programazioan eskainitako egitaraua bera eszenaratuko du. Michal Nesterowicz da programa honetan zuzendari gonbidatua eta Luis Esnaola, berriz, bakarlaria.

Bi hiriek ezaugarri ezaberdinak dituzte, baina biek programazio erakaragarri eta askotarikoa biltzen dute. Hasiera batean, Bordele ezagunagoa zaigu arlo guztietan eta bertako kalitatezko programazioa Bordeleko Opera ospetsuaren inguruan antolatzen da. ONBAren kudeaketa ere erakunde honen baitan dago. Grand Théâtre delakoa, opera eta baletaren erdigunea, eta ONBAren kontzertu-denboraldian berean hartzen duen Palais des Sports dira Bordeleko kultur-jardueraren bi erdiguneak.

Bordeletik ordubetera dago Arcachon, hiri turistiko eta balneario gisa ezagutu ohi dena. Baina horretaz gain, bizitza kultural nabarmena ere badu. Urte osoan zehar kalitatezko programazioa du, kostaldeko hiria izateagatik uda partean areagotzen dena. Olympia Antzokia da programazio horren erdigunea eta bertan antzokia, opera, baleta eta zinema izaten dira. Bereziki nabarmentzekoak dira udako kontzertu handiak biltzen dituzten "Cadences" Jaialdia eta Musika-Topaketak.

ONBArekin azken elkartrukea duela hiru urte burutu zuen Orkestrak. Orduan Euskadiko Orkestra Gran Théâtre delakoan aritu zen; oraingoan, berriz, ONBAren ohiko eszenatokia den Palais des Sports-en izango da.

Hiru dira Euskadiko Orkestra Sinfonikoak denboraldi honetarako aurreikusi dituen irtenaldiak. Lehenbizikoa duela egun gutxi batzuk burutu zuen Extremaduran barrena, orain Bordele eta Arcachonen izango da eta hirugarrenak, ekainan, Alemania izango du helmugatzat. Oro har, zera esan daiteke, hiru irtenaldi hauek nazioarte mailan joan-etorriko eszenatokiak zabaltze aldera Orkestrak duen interesa dela eta garatuz doan elkartruke-politikaren baitan burutuko dira.

Extremaduran barrena bere lehenbiziko bira amaitu berri duela, Euskadiko Orkestrak haur eta familiarteko entzulegoari zuzenduko dio bere jarduera. Bere "Musika Gela"ko Musika Familian zikloaren baitan, "bat guztiontzat, guztiok batentzat" kontzertu sinfonikoa ostiralean, hilak 26an, Gasteizko Jesús Guridi Kontserbatoriora iritsiko da eta larunbatean, hilak 26an, berriz, Donostiako Kursaal Auditoriora, Kursaal Fundazioarekin koprodukzioan. Igandean, aldiz, hitzordua Gasteizen izango da berriro ere, emakume haurdun eta bederatzi hilabeterainoko haurtxoentzat, "Soinutik... bihotzera" izenburupean.

Bat guztiontzat, guztiok batentzat. Kontzertu sinfoniko honetan Euskdiko Orkestra Diego Martín Etxeberria zuzendari gaztearen agindupean arituko da. Emanaldi honetan orkestra-zuzendariak bere lana aldi berean, erabat sinkronizaturik burutu behar duen giza-talde baten buru gisa duen garrantzia azpimarratuko du, hortik "Bat guztiontzat"; era berean, zuzendari horrek orkestrarekiko duen menpekotasuna azalduko da: hori baita bere instrumentua, bere ahotsa, orkestrarik gabe zuzendariaren lanak ez luke oihartzunik izango, ez legoke musikarik; hortik "guztiok batentzat. Orkestraren Hezkuntza Departamentuko koordinatzaile Mikel Cañada da ekitaldia sortu eta gidoiaren egilea. Aurkezpen lanetan ariko dena, berriz, Iñaki Telleria izango da. Aurretik ere izana da Musika Familian zikloko beste kontzerturen baten aurkezlea eta ETB3ko SINFOKIDS saioko Sinfo da gainera. Kontzertuaren aurretik Sentsibilizazio Tailer bat izango da; honetan Ana Egiazabal biolontxelojotzailearen lankidetzarekin, soinua kontzeptu orokor gisa eta ondorengo kontzertuko egitaraua landuko dira. Tailer hau doakoa da kontzerturako sarrera duen edonorentzat, baina lekuak mugatuak dira. "Bat guztiontzat, guztiok batentzat" martxoaren 25 ostiralean estreinatuko da Gasteizko Jesús Guridi Kontserbatorioaren 25. urteurrena ospatzeko antolatutako ekitaldien baitan, eta larunbatean, hilak 26, Donostiako Kursaal Auditorioan izango da, Kursaal Fundazioarekin lankidetzan.

Soinutik... bihotzera. Martxoaren 27 igandean, Orkestrak eta Gasteizko Udalak koproduzitutako "Musika Familian" zikloaren baitan, arabar hiriburuko García Lorca Antzokian emakume haurdunei eta bederatzi hilabeterainoko haurtxoei zuzendutako emanaldia izango da. "Soinutik... bihotzera" izaera nabarmenki esperimentala duen jarduera da. Helburua isiltasunetik abiatutako bidaia egitea da, ondoren, baschet musika-tresnen soinu bereziaren bidez, bibrazio, erritmo eta sentsazioz betetako mundu batean murgil gaitezen, naturaren zikloekin eta gure bihotzarekin konektatu ahal izateko. Baschet instrumentarium pedagogikoa 14 soinu-egiturek osatzen dute, perkusio, hari eta kristalezkoak. Hauek 1952.ean Baschet anaiek aurkitutako printzipio akustiko berria aplikatuz lortu dira eta instrumentu-familia berri baten sorkuntza bideratu du. Donostian, orduan ere Musika Familian zikloaren baitan, estreinakoz izan ostean, estatu mailan mota honetako emanaldi bat burutzen den bigarren aldia izango da honako hau. Bi txanda izango dira (17.00 eta 18.30etan) eta sarrerak telefonoz eros daitezke (945 16 10 45).

Gainera, SINFOKIDS. Larunbatean, hilak 26, ETB3n SINFOKIDS saioaren lehenbiziko denboraldiko azken atala emitutuko da, iluntzeko 22.00etatik aurrera, "Orkestraren musika" izenburupean.

Euskadiko Orkestra Sinfonikoak Plasencian zegoela agurtu zuen negua, bertan eskaini baitzuen Extremaduran barrena burututako birari zegokion azken kontzertua, laugarrena hain zuzen ere. Gaur astelehena, Orkestra etxerako bidean dela, mota honetako elkartrukeak egitearen garrantzia beste behin apimarratzea besterik ez dugu. Bira bat jarduera honetan murgildutako guztiontzat bizipen berrien eragile bilakatzen baita beti. Orkestratik hasi, musikaren esperientzia modu ezberdin batean bizitzen baitu, aldiro aldakorrak diren eszenatokietara moldatuz, eta berean hartzen duen entzulegoraino, aldi berean bere ohiko orkestrarenak ez diren erregistro zein hotsak entzutzen ikasten baitu.

Etxera heltzean, Euskadiko Orkestrak bere malgutasuna erakusten jarraituko du: maletak utzi eta Musika Gelan musgilduko da martxoaren 25, 26 eta 27an.

Hiri modernoa diogu bere auditorioagatik. 2006an inauguratu zuten eta MOMAk (New Yorkeko Arte Moderno Museoa) Espainiar azken 30 urteotan eraiki diren 53 eraikin erakusgarrienen artean kokatu zuen, Barajas-eko Aireportuko T4 Terminalarekin eta Sofia Erregina Arte Moderno Museoarekin batera. Areto nagusiak nolabait ere itsasoa iradokitzen duten hormek inguratuta hartu zuen Euskadiko Orkestraren Kontzertua, musulmandar okupazio-garaian, IX. mendean barrualdean sortutako hiri baten harresien hondarren gainean sortutako eraikuntza baten izaeratik urrun. Metakrilatozko hormek eta kolore urdinak espazioa auditorio argitsu eta diafano bilakatzen dute, edertasun handiko giroa sortuz.

Eta gogotsu, berriz, bere entzulegoarengatik diogu. Orkestra ezagutu ez arren berau entzuteko irrikaz gauaz gozatzeko prest iritsi baitzen. Andrés Orozco-Estrada bere zuzendari titularra buru zuela, guztia eman zuen Orkestrak eta, erantzun gisa, badajoztar publikoak nabarmen goraipatu zuen bere lana. "Bravo!" ugari entzun ziren. Bizitzek ibilbide anitz dituzte, eta horren erakusle, interesgarri gertatzen da aipatzea entzulego gogotsu horren artean aurkitu genituala Badajoz-eko Kontserbatorioko zuzendaria, donostiarra bera, eta duela urte asko Euskadiko Orkestrarekin aritu ostean gerora bere musika-ibilbidea Lisboako Gulbenkian Orkestrarekin egin zuen cacerestar biolinjotzaile bat.

Extremadurara bira gaur amaituko da, Plasenciako Álkazar Antzokian eta egunotan Orkestrak aurkeztu duen egitarau bera interpretatuz. Ibilbide honetako laugarren eta azken eszenatokia betetzearekin batera, aldi berean bide egin behar zaio atsedenari eta baita zapore eta izaera indartsudun lurralde honetaz gozatzeari ere.

Joan argazki-albumera

Bira bat egiteko prestaketa-lanetan murgildurik, Orkestraren ondarea bere ingurunetik at ezagutzera ematearen garrantzian pentsatzen dugu batez ere. Baina bira batek zerbati gehiago eskaintzen du beti, abian jarri aurretik ezin pentsatukoak diren esperientzia zein uneak biltzen direnekoak. Bart, esaterako. Ostegunean Méridako Kongresu eta Erakusketa Jauregian aritu ostean, Cáceres-en XV. Mendeko azken herenan eraiki eta 1723an berritutako eliza gotiko batean kontzertu bat eskaintzea aparteko erronka zen. Eta Orkestrak ez zuen kale egin. Ezta gutxiagorik ere, kontzertua ez zen edonolako bizipena izan. Eszenatokia aldare nagusian eta erdiko nabea eserleku-patio bilakatuta. Bezperan areto moderno eta akustika zainduadun batean aritua zen Orkestra, egun bere kontzertu gehienen lekuko diren aretoen parekoa, eta atzokoan, berriz, San Francisco Kulturguneko elizan. Bi emanaldien arteko kontraste itzelak bizitako unearen singulartasuna areagotu zuen. Orkestra aldare nagusian izandakoan eta sopranoa Mahlerren Laugarreneko amaierako Lied-a pulpitutik kantatzen baitaratzerako gonbidapena izan ziren, musikak gozamen artistikotik haratago eramaten gaitueneko uneetara.

Beharra bertute bilakatuta. XXI. Mendeko auditorio batetik XV.eko eliza batera: honek bere musikaren kalitatean eraginik izan ez zezan, Euskadiko Orkestrak berebiziko malgutasuna erakutsi zuen, gunera moldatzeko gaitasun handia, alegia. Horri esker, eta ordu gutxi batzuk lehenago Andrés Orozco-Estrada maisuak egindako aldaketak medio, sopranoak pulpitutik abestearen erabakia besteak beste, kontzertua borobila gertatu zen, zalantzarik gabe gogoangarri izango dena.

Eta sentsazio guzti horiek gurekin daramatzugula, Badajoz bidean gara jada. Gaur gauean hango "Manuel Rojas" Kongresu Jauregiko Auditorioan ariko da Orkestra. Berriro ere areto garaikide bat. Espainiako espazio eszeniko handienetako bat, José Selgas eta Lucía Cano arkitekto madrildarrek diseinatua, 2006an inauguratu zuten. Ezberdina izango da, egunotan berean hartu gaituen lurralde honen aberastasun eta askotarikotasunaren erakusle.

Joan argazki-albumera