Euskadiko Orkestra Sinfonikoa Madrilgo Auditorio Nazionalera itzuliko da
Euskadiko Orkestra Sinfonikoak, Joaquin Achucarrok eta Gilbert Vargak bat egingo dute Madrilgo Unibertsitate Autonomoak antolatutako Egile eta Interprete Handien Zikloaren 45. edizioaren itxiera-kontzertuan, ostiralean, maiatzak 18.
Euskadiko Orkestra Sinfonikoa hautatu dute Madrilgo Unibertsitate Autonomoak antolatutako Egile eta Interprete Handien Ziklo ezagunaren edizio berriari itxiera emateko. Kontzertua ostiralean izango da, maiatzak 18, 19:30ean Madrilgo Auditorio Nazionalean eta bertan parte hartuko dute Joaquin Achucarrok bakarlari gisa eta euskal orkestraren zuzendari titular izandako Gilbert Vargak zuzendari gisa. Hain justu, gainera, kontzertuaren bezperan, Unibertsitateak Achucarro Honoris Causa Doktore izendatuko du.
Joaquin Achucarro
1983ko apirilean Joaquin Achucarrok eta artean sortu berria zen Euskadiko Orkestra Sinfonikoak lehendabizikoz eszenatokia partekatu zutenetik askotan gurutzatu izan dira pianojolearen eta Orkestraren bideak: Guggenheim Museoaren inaugurazioan, Txile eta Argentinan barrena egindako biran, Raveli eskainitako monografikoaren grabazioan eta Abonu-denboraldian antolatutako kontzertu asko eta askotan. Guztira, berrogeita hamar interpretazio baino gehiago egin ditu Achucarrok Orkestrarekin eta, horri esker, Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin kontzertu gehien eman dituen bakarlaria da.
Gilbert Varga
Euskadiko Orkestrak Joaquin Achucarrorekin duen harremana oso estua da, baina baita Gilbert Vargarena ere, hamar urtez jarraian izan baitzen (1998-2008) euskal orkestraren zuzendari titular. Orkestrak, Joaquin Achucarrok eta Gilbert Vargak elkarrekin gogora ekarriko dituzte garai horietako une musikal gogoangarrienak, adibidez, Buenos Airesko Colon antzoki entzutetsuan Orkestra estreinakoz aritu zenekoa. Beste adibide bat: BBVA Fundazioarekin eta Claves diskoetxearen erregistroarekin elkarlanean grabatu zituzten Ravelen pianorako kontzertuak, ondoren nazioarteko kritikaren aintzatespena jaso dutenak.
Programari dagokionez
Brahms, Beethoven eta Txaikovskiren obrek osatuko dute programa. Kontzertua Obertura académica op. 80 obrarekin hasiko da, Brahmsek 1880an idatzia; L. Beethovenen Piano eta orkestrarako 4. kontzertuarekin jarraituko du, Bosgarren sinfonia famatuaren esentzia darion sotiltasunez betetako partitura; eta Txaikovskiren 1877ko Laugarren sinfoniarekin amaituko da, kolore instrumentalez betetako eztanda batean.
Robert Treviñok RTVEren Orkestra zuzenduko du
Euskadiko Orkestra Sinfonikoa Madrilen izango den une berean, bere zuzendari titular Robert Treviñok RTVEren Orkestra zuzenduko du aste honetan. RTVEren Orkestraren Abonu-denboraldiaren parte den kontzertu hau honako piezek osatuko dute: Richard Straussen Heriotza eta itxuraldaketa poema sinfonikoa eta Azken lau abestiak, eta Alexander Scriabinen Estasiaren poema. Kontzertua Radio Clásicak emango du zuzenean eta aurrerago Los conciertos de La 2 programan ere emango dute. Aipagarria da, gainera, kontzertuan Amanda Pabyan sopranoa arituko dela bakarlari lanetan eta, hain zuzen, Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren 2017/18ko Abonu-denboraldiaren azken programan ere izango dela Pabyan. Azken programa hori, Messa di bellezza izenekoa, ekainaren 14tik 20ra izango da eta Giuseppe Verdiren Messa da Requiemaren interpretazioa izango du oinarri.
Enrike Solinís & Euskal Barrokensemble larunbateko Miramongo Matinéean
Antzinako musika taldeak Hego-koloreak: Danzas barrocas para guitarra izeneko kontzertua eskainiko du eta bertan joko dituen dozena bat baino gehiago piezatan gitarra izango da protagonista, bereziki bere errepertorio barroko espainiar eta italiarra.
Miramongo Matinéeak larunbat honetan itzuliko dira, maiatzak 12, 11:00etan, denboraldiko hamalaugarren hitzorduan, Enrike Solinís & Euskal Barrokensembleren Hego-koloreak: Danzas barrocas para guitarra izeneko kontzertuarekin. Aipatu taldea honako kideek osatzen dute: Enrike Solinís (gitarra barrokoa, bihuela, lavta eta zuzendaritza artistikoa), Miren Zeberio (biolin barrokoa), Gabriel León (kontrabaxua) eta Dani Garay (perkusioa). Kontzertu honek hasiera batean So British? izenburupean Quinteto Graziosok antolatu zuena ordezkatuko du.
Emanaldi honetan, orain arte argitaratu dituen hiru lanetako lehenengoaren hainbat pieza interpretatuko ditu Enrike Solinís & Euskal Barrokensemblek: Colores del sur: Baroque Dances for Guitar (2013), gitarrak protagonismo berezia duen diskoa. XVII. mendetik musika herrikoian nortasun oso handia izan duen instrumentua da gitarra, eta gaurko kontzertu honetan ere rol nagusia jokatuko du, bereziki bere errepertorio barroko espainiar eta italiarrak.
Bere belaunaldiko birtuoso nagusi eta pertsonalenetako bat bezala ezaguna, Enrike Solinís Euskal Barrokensemble antzinako musika taldearen fundatzailea da. Taldeak musikaren sustraietan barrena ikerketa sakona egiten du eta proiektu guztiz berritzaileak aurkezten ditu. Proiektu horietan espazio garrantzitsua dute inprobisazioak eta oso garai ezberdinetako musikaren birsorkuntzak. Musikari aurre egiteko modu honi esker, Euskal Barrokensemblek sona handiko nazioarteko antzoki eta jaialdietan parte hartu ahal izan du: Vienako Kontzerthaus, Potsdameko Jaialdia, Madrilgo Auditorio Nacional, Hanburgoko Jaialdia, Habanako Jaialdia, Montreal, Praga, Stockholm, Polonia, etab.
Nazioartean zabalkunde nabarmena izateaz gain, taldeak bere ibilbidean kritika paregabea jaso du. Adibide gisa, Kubako Leo Brouwer musikagile, gitarrajole, eta orkestra-zuzendari ezagunaren hitzak ekar ditzakegu gogora: “Enrike Solinís maisu gaztea Jordi Savall handiari laguntzen entzun nuen lehendabizikoz; beste aldi batean, urte batzuk geroago, eta ordurako bere talde propioa zuela, berriz txunditu ninduen”.
Sarrera solteak (7€) salgai daude euskadikoorkestra.eus webgunean eta Kursaal Auditoriumeko leihatilan. Gainera, leku librerik geratuko balitz, Orkestraren egoitzako leihatilan bertan eros ahal izango lirateke kontzertuaren egunean.
Miramongo Matinéetara eroso joateko, Euskadiko Orkestrak doako autobus-zerbitzua eskainiko dio bertaratu nahi duen orori. 10:25ean abiatzen da autobusa Gipuzkoa Plaza 4tik eta geldialdiak egiten ditu Antso Jakituna 18an eta Madril Hiribidea 34an.
Miramongo Matinéeek Kutxa Fundazioaren babesa dute sortu zirenetik.
HURRENGO MATINÉEAK
Larunbateko kontzertuaren ostean, Miramongo Matinéeek beste bi saio izango dituzte 2017/2018 Denboraldiari agur esan aurretik: maiatzaren 26an Quarteto Hemiolaren Hegaldi transatlantikoa kontzertua izango da (hasiera batean Dionysus Ensemblek Beethoven · Schubert izenburupean antolatutakoaren ordez) eta ekainaren 2an zikloa amaierara iritsiko da Euskadiko Orkestra Sinfonikoko Ganbera-Orkestraren Estilo galantetik klasizismora kontzertuarekin.
Informazio gehiago
Esku-programa (.pdf)Beethoven: Pastorala
Musika Gelaren 2017/2018 denboraldia aste honetan amaituko da Kursaal Auditoriumean maiatzaren 9 eta 10ean egingo diren Eskola-kontzertuekin eta maiatzaren 11n Gasteizko Principal Antzokian eskainiko den Musika familian saioarekin.
Euskadiko Orkestra Sinfonikoak aste honetan emango du itxitzat Musika Gela zikloaren 2017/2018 denboraldia Beethoven: Pastorala programarekin. Guztira lau Eskola-kontzertu eskainiko ditu eta Musika familian saio bat ere bai.
Seigarrena, Pastorala, Landa-bizitzaren oroitzapenak, horiek dira Beethovenek emozioz, indarrez eta edertasunez deskribatzen dituen gure Lurra planetako biztanle askoren subkontzientean gordeta dauden musika sinfonikoko 40 minutu horiek jasotako hiru izenburuak. Euskadiko Orkestra Sinfonikoak emango duen kontzertua hainbat ataletan banatuko da eta horietan obrako zenbait doinu eta esaldi nabarmenduko da. Ondoren, lanaren mugimendu bakoitza osorik joko dute.
Alde batetik, gaur eta bihar, maiatzak 9 eta 10, Kursaal Auditoriumak lau Eskola-kontzertu hartuko ditu, bina egun bakoitzeko. Goizeko saio hauetara guztira 10 eta 12 urteko 3.500 ikasle bertaratuko dira Gipuzkoa osoko ikastetxetatik: Legazpi, Berastegi, Lazkao, Urretxu, Eskoriatza, Deba, Zarautz, Zestoa, Mutriku eta Donostia. Kontzertu hauetan laguntzaile dira Gipuzkoako Batzar Nagusiak, Donostiako Udalaren Hezkuntza Departamentua eta Kursaal Eszena.
Bestetik, ostiralean, maiatzak 11, 19:00etan, Gasteizko Principal Antzokian programa bereko Musika familian saio bat eskainiko du Orkestrak. Sarrerak salgai daude 6 eurotan antzokiaren webgunean (principalantzokia.org), antzokiko leihatilan, 945161045 telefono-zenbakira dei eginda edo Kutxabanken kutxazainen bidez.
Modu honetan amaituko da Musika Gela zikloa aurten, zeina lehendabizikoz Abonu-denboraldiari lotuta antolatu den. Zikloak barne hartu dituen obrak Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren programazio nagusian ardatz izan diren musikagileenak izan dira: Beethoven eta bere Pastorala sinfonia hilezkorraz gain, aurtengoan ikasleek eta familiek Brittenez eta bere haurtzaroari eskainitako konposizioez gozatu ahal izan dute, baita Xostakovitxen alderdi bromazaleenaz ere. Guztira hiru ekoizpen propio estreinatu ditu Orkestrak: Soinuekin jolasean, Pierrot eta azken hau, Beethoven: Pastorala.
Informazio gehiago
Esku-programaZure interesekoa izan daitekeelakoan...
Elena Sancho-Peregen estreinaldia
Soprano donostiarra euskal eszenatokietan estreinatuko da Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin, Clemens Schuldt zuzendari alemaniar gazteak gidatutako programa batean.
Zirraren tutti-fruttia izenburupean, Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren abonu-denboraldiaren bederatzigarren programa ohiko lau hiriburuetara itzuliko da. Kontzertuak bihar hasiko dira, apirilak 28, Iruñako Baluarte Auditoriumean, eta ondoko egun eta tokietan jarraituko dute: apirilaren 30ean eta maiatzaren 4an Donostiako Kursaal Auditoriumean, maiatzaren 2an Bilboko Euskalduna Jauregian eta maiatzaren 3an Gasteizko Principal Antzokian. Guztiak 20:00etan izango dira.
Elena Sancho-Pereg izango da gonbidatu nagusia, eta programaren bigarren piezan hartuko du parte, Benjamin Brittenen Les Illuminations-en. Soprano donostiarra nazioartean etorkizun oparoko ibilbide profesionala egiten hasi da eta 2014tik Düsseldorfen bizi da, bertan baitauka postu egonkorra Rhineko Operan. Bere hurrengo konpromisoek Berlin, Erroma, Bruselas eta Bartzelonara eramango dute sopranoa. Lehendabizikoz arituko da Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin, euskal eszenatokian bere estreinaldia izango den honetan. Gainera, abuztuan berriz kantatuko du Orkestrarekin Musika Hamabostaldian, estreinakoz udako jaialdian. Oraingo honetan Sancho-Peregek ahotsa jarriko dion obra, Les Illuminations, Orkestraren aurtengo denboraldian ardatzetako bat den Brittenek idatzi zuen. Arthur Rimbaudek sinatutako poema homonimoak irakurri ostean, erabat hunkituta, musikagile ingelesak erabaki zuen olerkiak musika bihurtzea. 1939an gertatu zen hau, Bigarren Mundu Gerraren ondorioz Britten Estatu Batuetan erbesteratuta zegoenean.
Brittenen obraren aurretik Orkestrak György Ligetiren Concert Românesc interpretatuko du. Gerraosteko abangoardiarekin lotu ohi den Ligeti polifazetikoak Errumaniako hizkuntza, kultura eta folklorearekin sentitzen zuen liluramendua jasotzen du obra honek. Tronpak berebiziko garrantzia du kontzertuan, eta protagonista izan zen, baita ere, 1951n obraren estreinaldia bertan behera gelditu zenean, izan ere, instrumentu honen harmonia arraroek orkestrako musikarien artean liskarra sortu baitzuten. Gertakari horren ondoren, obra ahaztu egin zen eta ez zen bi hamarkada geroagora arte estreinatu.
Programa amaitzeko, bigarren zatia Mozarten 41. Sinfoniari eskainiko zaio oso-osorik. “Jupiter” izenez ezaguna den sinfonia hau Mozartek bereziki emankorra izan zen aro batean idatzi zuen, 39. eta 40. sinfoniekin batera. Mozartek azken trilogia sinfoniko hau idatzi izanaren arrazoia misterio bat da gaur egun, izan ere, estreinaldia aurreikusi gabe zuela konposatu baitzuen eta, are gehiago, oraindik ez baitakigu noiz eta non estreinatu zen. Egoera hori oso ezohikoa da Mozarten ibilbidean, tamaina handiko bere ia pieza guztiak idatzi zituen unean estreinaldirako data pentsatua baitzuen.
Programa Clemens Schuldtek (Bremen, 1982) zuzenduko du, Municheko Ganbera-Orkestraren zuzendari titular eta gaur egun Alemanian etorkizun gehien duen orkestra-zuzendarietako batek, alegia. Zuzendari gaztearen ibilbidea 2010ean hasi zen garatzen Londreseko Donatella Flick Conducting Competition lehiaketa entzutetsua irabazi ostean. Schuldtek goraipamen ugari jaso ditu errepertorio germaniko klasiko eta erromantikoan egin dituen interpretazio berritzaileengatik, baita sarri bere sormena erabiltzen duelako ere bere programetan lan garaikideak txertatzeko.
Sarrerak salgai (10€tik 35€ra). Kontzertu hauetarako sarrerak salgai daude sarrerak.euskadikoorkestra.eus webgunean eta kontzertu-aretoetako webguneetan zein leihatiletan. "Azken ordu gaztea": 30 urtetik beherako lagunek aukera izango dute gune guztietako sarrerak 10€tan erosteko, kontzertua hasi baino 30 minutu lehenago (leihatilan).
2018/2019 denboraldiaren aurkezpena
Robert Treviñoren lana titular gisa egin duen lehen urte honetan, baita konpromiso nabarmena ere, sei Abonu-kontzertutan parte hartuko baitu.
“Bariazioak” da Denboraldiaren ideia nagusia eta honek isla argia du irudi berrian: “begiradarekin entzuteko bariazioak”.
Robert Treviñoren lana titular gisa lehen urte honetan: Bera da Euskadiko Orkestraren gaur egungo egoera ulertzeko gakoetako bat. Denboraldi honetan egin duen lanak aintzatespen eta lausenguak jaso ditu Orkestra beragandik, publikoagandik, kritikagandik eta musikaren ingurunetik. Bere konpromisoa Orkestrarekin argi ikusten da, hurrengo denboraldiaren ere presentzia nabarmena izango baitu denboraldi osoan.
Denboraldi berriaren irudia. Irudia, oraingoan ere, hauslea, modernoa eta freskoa da. Ikusizko sinfonia original hau konposizio metaforiko modukoa da, eta ikuslearen arreta piztu nahi du, hura liluratu eta hark begiradarekin entzun dezan sustatu. Zentzu horretan, denboraldi berriko programak ilustratzen dituzten konposizio grafikoak bina elementu elkartuta sortzen dira, biak ere teknika edo baliabidez ezberdinen bidez irudikatuak: grabatua edo aintzinako ilustrazioa, batetik, eta argazkia, bestetik. Gaurkoa eta atzokoa, iraganean idatzitako musika eta orainaldian interpretatzen dena. Bi elementuak batuta, objektu berri bat sortzen da, izenburu bakoitza ilustratzen duen harmonia bisuala, ikuslearen interpretazio propiora irekitako esanahi bisuala.
Partitura digitalak larunbateko Matinéean
Miramongo Matinéeak larunbat honetan, apirilak 21, 11:00etan, itzuliko dira denboraldiko hamahirugarren hitzorduan Arli du Daprik eskainiko duen Bi bioladun boskoteak izeneko kontzertuarekin. Arli du Dapri Euskadiko Orkestra Sinfonikoko bost kidek osatzen dute: Nathalie Dabadie (biolina), Delphine Dupuy (biola), Natacha Dupuy-Scordamaglia (biola), Irene Echeveste (biolina) eta Estíbaliz Ponce (biolontxeloa). Taldeak Michael Haydnen eta Johannes Brahmsen hari-boskote bana eskainiko du.
Bi bioladun boskoteak kontzertu berezia izango da, Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren egoitzan musika partitura digitalen bidez interpretatuko den lehendabiziko aldia izango baita. Tableta elektroniko batean, etengabeko jarioan, partiturak aurrera egingo du musika-piezaren erritmo berean, musikariak orrialdea pasa behar ez dezan. Horrela, partitura da musikariari moldatuko zaiona, eta ez alderantziz. Musika-esperientzia ezberdin hau Miramongo Parkean egoitza duten bi erakunderen, Orkestraren eta Blackbinder enpresaren, arteko kolaborazioak ahalbidetuko du. Blackbinder nazioarteko hedapena duen euskal enpresa bat da eta berak patentatu du teknologia berritzaile hau.
Arli du Daprik interpretatuko duen lehen obra Michael Haydnen Hari-boskotea izango da. Joseph Haydnen anaia gaztea 1737an jaio zen Austrian, Hungariako mugatik gertu. Biolina eta organoa jotzen ikasi zuen eta, hainbat tokitan kapera-maisu izan ostean, 1763an, Salzburgoko printzearen gortean kontzertino eta musikagile izendatu zuten. 1777tik aurrera, Salzburgoko katedralean organista-lanetan hasi zen, eta hainbat ikasle izan zituen bertan, besteak beste, Carl Maria von Weber eta Anton Diabelli. Gizon zuhurra eta lotsatia zen, publikoarekin kontaktua ekidin ohi zuen, eta horregatik agian ez da beste egile batzuk bezain ezaguna egin. Alabaina, karrera joria izan zuen, zortziehun obra baino gehiago idatzi baitzituen. Mozart, Michael Haydnen talentuaren miresle, austriarraren Requiemaren emanaldian izan zen 1771n, eta hogei urte geroago idatziko zuen bere Requiemerako inspirazioetako bat izan zen.
Programaren bigarren zatian, protagonista Johannes Brahms izango da, 1833an Hanburgon jaio zena familia xume batean. Hamar urte zituela, bere aita kontrabaxujoleari gauetan tabernaz taberna jotzen laguntzen hasi zitzaion. 1853an, bere bizitza osoan lagun eta musika-aholkulari izango zuen Joseph Joachim biolinjolea ezagutu zuen, baita Robert Schumann ere, hasieratik Brahmsek pianojole eta musikagile gisa zuen talentuarekin liluratuta geratu zena. 1862an Vienara joan zen bizitzera, eta han igaro zituen bere karrerako urte gehienak. 1890ean idatzi zuen 2. hari-boskotea, Bad Ischl-en emandako udako oporraldian. Ordurako zahartuta eta konposatzeaz nekatuta zegoen Brahms, eta hau izango zen bere azken obra Richard von Mühlfeld klarinetista ezagutu izan ez balu. Berak eman zion bultzada obra gehiago ontzeko: Klarinete, biolontxelo eta piano hirukotea; Klarinete-boskotea eta bi klarinete eta piano sonata.
Sarrera solteak (7€) salgai daude sarrerak.euskadikoorkestra.eus webgunean eta Kursaal Auditoriumeko leihatilan. Gainera, leku librerik geratuko balitz, Orkestraren egoitzako leihatilan bertan eros ahal izango lirateke kontzertuaren egunean.
Miramongo Matinéetara eroso joateko, Euskadiko Orkestrak doako autobus-zerbitzua eskainiko dio bertaratu nahi duen orori. 10:25ean abiatzen da autobusa Gipuzkoa Plaza 4tik eta geldialdiak egiten ditu Antso Jakituna 18an eta Madril Hiribidea 34an.
Miramongo Matinéeek Kutxa Fundazioaren babesa dute sortu zirenetik.
Elkarrizketak. Matinée honen berezitasuna dela-eta, elkarrizketak egiteko aukera zabaldu nahi diegu komunikabideei. Eskaerak: ilertxundi@euskadikoorkestra.eus.
Imanol Olaizola zendu da
Apirilaren 18ko gauean hil zen Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren fundatzaile eta lehen Presidentea.
Euskadiko Orkestra Sinfonikoak bere fundatzaile eta lehen presidente Imanol Olaizolaren heriotzaren albiste tristea jaso du. 97 urte zituela, Orkestraren mentore, bultzatzaile eta kudeatzaileak oraindik interesez jarraitzen zuen euskal erakundearen ibilbidea. Euskadiko Orkestra Sinfonikoak bere oroimenez eskainiko ditu gaurko eta biharko programatuta dituen kontzertuak, Gasteizko Principal Antzokian eta Donostiako Kursaalen, hurrenez hurren. Olaizolari agur esateko hileta-elizkizuna bihar, apirilak 20, 19:00etan izango da Donostiako San Bizente Elizan.
Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren lehen urratsei buruzko azalpen laburra: Kimikaria formazioz, Imanol Olaizolak urteak zeramatzan euskal kultur munduari lotuta, musika-esparruari, bereziki. Euskadiko Orkestra Sinfonikoa abian jartzeko enkargua jaso aurretik, 60ko hamarkadan Gipuzkoako Abesbatzen Jaialdiaren, Bach Jaialdiaren eta Donostiako Jazzaldiaren sorreran ere hartu zuen parte. Aurrerago beste kargu batzuk ere izan zituen CATean, Euskalerriaren Adiskideen Elkartean, Easo Abesbatzan eta Eusko Ikaskuntzan. 1981eko uztailean, Imanol Olaizola Eusko Jaurlaritzaren Kultura Saileko zuzendaria zela, ordura arte amestutakoa errealitate bihurtzeko aukera izan zuen. Ramon Labaien Kultura Sailburuak nahiz Carlos Garaikoetxea lehendakariak berak eskatuta, makinaz idatzitako 16 orri haietan jaso zuen, paperean, “Euskal Herriko Orkestra” oinarri-oinarrian izan zitekeena eta izan behar zuena. Proiektuak abian jartzeko urratsak zehazten zituen: helburuak eta jarduerak, behar zen pertsonala eta hasierako aurrekontuaren balioespena. Imanol Olaizolak berak beti azaldu izan duenez “Euskal kulturari bizirik eusteko nahiak eraman zuen Agirre lehendakaria erbestean Eresoinka bultzatzera; gobernu autonomiko berriak, berriz, bokazio unibertsala eta musika-tradizio garrantzitsua duen herri baten irudia ere proiektatu behar zuen”.
Labaien kontseilariak proiektuan eta proiektu hura bultzatzeko Imanol Olaizolarengan jarri zuen konfiantza, eta Eusko Jaurlaritzako buru zen Carlos Garaikoetxearen babesa, erabakigarriak izan ziren ekimena arrakastatsua izan zedin. 1982ko apirilaren 20an eskritura publiko bidez ofizialki eratuta geratu zen Euskadiko Orkestra Sinfonikoa, eta Imanol Olaizola izendatu zuten lehenengo Administrazio Kontseiluko Presidente.
2007an, 25. urteurrenaren harira, Euskadiko Orkestra Sinfonikoak PRIMO TEMPO aurkeztu zuen, KUTXA Fundazioak editatutako argitalpena. Bere 200 orrialdeetan barrena, erakundearen historia jasotzen du hasieratik: zergatik jarri zen abian, zeintzuk izan diren protagonistak, egindako birak eta kultur eragile eta artisten lekukotza-sorta bat, Carlos Garaikoetxea lehendakariarena nabarmenenetako bat bezala. Horien artean Imanol Olaizola beraren testigantza ere badugu, eta bertan adierazten du Euskadiko Orkestra Sinfonikoa abian jartzearen lana eta sentipena.
PRIMEROS PASOS…
Al ponerme a escribir estas líneas recuerdo la gran emoción que sentí al ver a Enrique Jordá empuñar la batuta para dirigir “Los preludios” de Liszt a la Orquesta Sinfónica de Euskadi. ¡Asistíamos al alumbramiento de la nueva orquesta vasca!
Era yo un melómano, sediento de música, al que bullían ideas en la cabeza, algunas un tanto utópicas, sueños inalcanzables tal vez, el entorno no era proclive, pero la nueva situación había despertado ilusiones que permanecían dormidas. El primer Gobierno Vasco, después de la guerra civil, hizo que lo inalcanzable mereciera los esfuerzos necesarios para convertirlo en proyecto ilusionante. Entre mis discos apreciaba especialmente uno, grabado en 1938, por el “Coro Nacional Vasco- Eresoinka” en Paris. Conocía en detalle la vida artística de esta coral, pues mi, tío Gabriel Olaizola, fue su fundador-director. El Lehendakari Agirre en circunstancias extremas le encomendó la misión de crear aquella embajada cultural para dar a conocer nuestra música en Europa y América. Rompieron moldes y lograron que los más prestigiosos críticos los comparasen con los célebres coros rusos. Continuar aquel proyecto, con uno nuevo fue mi deseo al presentarlo al Consejero de Cultura Labayen, que conoció en Sara la creación de “Eresoinka" y mi propuesta le pareció oportuna y atrayente. Por mi parte consciente de la responsabilidad que contraía al asumir la elaboración del proyecto para la creación de la orquesta nacional, viajé para recoger las experiencias de los responsables de una decena de "sinfónicas" de Europa y América. Procuré rodearme de un grupo de colaboradores que fueran garantía de seriedad en cuanto a la propuesta que 1e debía presentar. El maestro Jordá, con su amplio y brillante historial unido a su identificación con mi propósito, y que coincidía el haber sido uno de los más importantes miembros de "Eresoinka", fue el más cualificado apoyo. Su labor al frente de la OSE se debe considerar como su testamento y legado artístico.
Queríamos aportar nuevas ideas, el ejemplo de la Filarmónica de Israel nos guiaba al encuentro de nuevos auditorios. ¡Qué satisfacción, al terminar el concierto en un pueblo pequeño, ver cómo le agradecían al alcalde el haberles traído "su" orquesta!
Al cabo de un cuarto de siglo se puede afirmar que a la OSE no le han fa1tado generosas ayudas, ilustres músicos de talla internacional Nicanor Zabaleta, Joaquin Achúcarro, Félix Ayo, Xavier Montsalvatge... Rebuscando entre mis recuerdos, tengo que destacar la primera audición pública con el Coro Ametsa y también el que, movilizados por solidaridad con los damnificados de las inundaciones nos hizo que forzáramos nuestro calendario de actuaciones y saliéramos en gira para recabar ayudas. En Barcelona, junto con el Orfeón Donostiarra escuchamos durante 18 minutos una impresionante ovación, en el Gran Teatro del Liceo, de 3000 espectadores puestos en pie.
Es inolvidable la impresión que nos produjo el empresario, después del concierto que, en 1984, dio la "Baskische Nationalorchester" en la "Beethovensaal der Liederhalle" de Stuttgart. Agradeciendo la gran ovación con que el público premió la interpretación de la "9ª sinfonía" de Schubert, le ofrecieron la "Obertura de Ruslan y Ludmila" de Glinka. Nos han sorprendido - dijo - porque no sólo se han atrevido con la más importante obra del músico preferido de nuestro público; sino que le han regalado la interpretación de la misma propina con la que terminó su actuación, hace escasamente una semana" la Filarmónica de Leningrado. He ahí un gran éxito. ¡Ha sido asombroso! Yo sentí un escalofrío por el "más difícil todavía”, que habíamos superado afortunadamente. Y para terminar estas líneas quede mi agradecimiento al Lehendakari Garaikoetxea y su Gobierno por la confianza que hizo posible el proyecto, a los componentes de la Orquesta, músicos y profesionales, por su entusiasmo y dedicación; a H. Marquier, a J. Mª. Aguirre, a K. Arren y J. Rezabal, a los miembros del Consejo de Administración de la OSE, a la crítica musical en general por su colaboración y consejo en aquellos primeros años, a TODOS, porque han sido los que con su "bien hacer" han conseguido que lo que un melómano soñó en 1982, hoy lo certifiquen los 7000 abonados que asisten a los conciertos de la ORQUESTA SINFÓNICA DE EUSKADI.
Imanol Olaizola
Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren fundatzailea / Fundador de la Orquesta Sinfónica de Euskadi
Jorda Gela: Euskadiko Orkestra+Musikene
2012. urtean Elkar lanerako Lehentasunezko Hitzarmen Instituzionala martxan jarri genuenetik, kezka eta helburu komun asko dituzten bi erakunde aliatu bilakatu gara. Garrantzitsuena, horien artean, musika hezkuntza-mailan eta arlo profesionalean bultzatzea da. Eta biok, elkarrekin, asko genuen esateko. Abiapuntu horretatik, asko dira gauzatu ditugun ekimenak eta beren emaitzak oso baikorrak izan dira. Nabarmentzekoak dira Orkestra Ikasketa Masterra eta gure bakarlari gonbidatuen ikasgai magistralak.
Orkestra Ikasketa Master Ofiziala
Aula Jorda Gela Hitzarmenaren izarretako bat da. IV. ediziora iritsi gara eta Estatu-mailan dagoen titulu ofizial bakarra dela azpimarratu beharra dago. Masterrak bertute asko ditu. Orkestra barruko praktiken alderdiak dakartzan horiek gogoratu nahi ditugu:
- Praktiketan dagoen ikaslea entzute handiko orkestra sinfoniko baten organikoan sartuko da eta bere Kontzertu-denboraldiko oholtzetara igoko da: Bilbo, Donostia, Gasteiz eta Iruñako kontzertu-areto nagusietan garatzen den denboraldi bat; eta 7.000 abonatu inguru dituena.
- Orkestrako kide den heinean, ikasleak zailtasun handieneko errepertorio sinfonikoa landuko du lehen mailako zuzendari eta bakarlariekin batera.
- Praktika-epealdian zehar, ikasle bakoitzak orkestrako maisu bat izango du mentore paperan.
- Gure orkestran praktikak egiteak parekorik gabeko esperientzia bat eskaintzen du, ikaslea erabat murgilduko baita orkestra baten benetako munduan.
Ikasgai magistralak
Gure orkestrak bakarlari onenak gonbidatzen ohi ditu bere denboraldira. Gurekin ematen duten denborari esker, Musikeneko ikasleek aukera ezin hobea izango dute bakarlari horiek musikaren inguruan duten ikuspegia zuzenean ezagutu ahal izateko, beti ere nazioartean entzute handia duen ibilbide arrakastatsu bat izateak ematen dien ikuspuntutik. Aula Jorda Gela abiatu zenetik, ikasgai magistral horiek emateko prest agertu diren artisten zerrendak asko egin du gora. Ondokoak dira nabarmentzekoak: Joaquin Achucarro, Nicholas Angelich eta Nikolai Lugansky piano-joleak; Julian Rachlin, Dmitri Makhtin eta Simone Lamsma biolin-joleak; Johannes Möser, Enrico Dindo eta Gerard Albrecht biolontxelo-joleak; Hakan Hardenberger tronpeta-jolea edo Susanne Elmark eta Aquiles Machado abeslari bakarlariak.
Simone Lamsma Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin estreinatuko da
Lawrence Fosterrek zuzendutako programa honako piezek osatuko dute: Ramon Lazkanoren azken orkestra-sorkuntza, Hondar; Benjamin Brittenen Biolinerako kontzertua, Lamsma biolin-bakarlari lanetan izango duena; eta Felix Mendelssohnen 4. Sinfonia “Italiarra”.
Ingelesa al dente izenburupean, Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren abonu-denboraldiko zortzigarren programaren kontzertuak honako data eta tokietan izango dira: apirilaren 16 eta 20an Donostiako Kursaalen, 17an Iruñako Baluarte Auditorioan eta 19an Gasteizko Principal Antzokian.
2016an Monte-Carloko Orkestra Filarmonikoak estreinatutako Hondar, 2006ko Hauskor-ekin batera, Lazkanoren eskala handiko lehendabiziko partitura da, eta bertan bere soinu-unibertsoan ezinbestekoa den kontzeptu bat ikertzen du: higadurarena. Irauten dituen hogei minutuetan askotariko soinu bitxi iristezinetan barrena ibiltzen da Hondar; soinu arrotzetan, alienatuetan eta ezezagunetan barrena. Lazkanok “gaurdaino egin duen ahalegin itzelena” da konposizio hau, Mikel Chamizok programaren oharretan adierazi duenez.
Benjamin Brittenekin orkestra-idazkuntza tradizionalera itzuliko gara, hargatik originaltasunik galdu gabe. 1939ko Biolinerako kontzertuan, instrumentuen erabilera benetan bitxi eta deigarriak aurki ditzakegu eta, Brittenek maiz landutako estiloaz, kontzertuak aldarte-aldaketa ugari ditu, batean ere ez denbora gehiegi gelditu gabe. Simone Lamsma herbeheretar biolinjolea, espezialista handia Brittenen kontzertu honetan, izango da biolin-bakarlari lanetan arituko dena. Hain zuzen, kontzertu honen bidez hartu zuen ospea 2014an, azken unean Janine Jansen ordezkatu zuenean Clevelandeko Orkestrarekin egindako emanaldi batean. Kritikak gogotsu hartu zuen ezusteko ordezkapen hori, eta horrek ateak ireki dizkio Estatu Batuetako eta Europako hainbat orkestra entzutetsuetan parte hartzeko.
Programa Felix Mendelssohnen 4. Sinfoniarekin amaituko da. Obra hau “Italiarra” izenez da ezaguna, Mendelssohnek 1830ean herrialde transalpinoan egin zuen egonaldi sabatiko batean konposatu baitzuen (garai hartako baliabide ekonomikodun gazteentzat ohiko norakoa zen Italia). Lurralde hartako kulturarekin kutsatu ostean, Mendelssohnek 1833an amaitu zuen obra Berlinen. Musikagile alemaniarra hain atsekabetuta geratu zen emaitzarekin, ezen partitura berrikusi eta azken hiru mugimenduak ordezkatu egin nahi izan baitzituen; ez zuen lortu, ordea, gazte hil baitzen. Nolanahi ere, “Italiarra” errepertorio sinfonikoko atal ospetsuenetako batean bilakatu da.
Programa Lawrence Fosterrek (Los Angeles, 1941) zuzenduko du, nazioarteko panoramako zuzendari ezagun eta txalotuenetako batek. Zortzi urte igaro dira zuzendari estatubatuarrak azkenengoz Euskadiko Orkestra Sinfonikoa bisitatu zuenetik. Bere ibilbidea Portugaleko musika-bizitzari lotuta dago ezinbestean, batez ere Lisboako Gulbenkian Orkestrari, hura zuzendu baitzuen hamar urtez, eta bertako Ohorezko Zuzendaria baita egun. Esperientziaz betea, nazioarteko beste orkestra entzutetsu askotan ere bete du zuzendari titular papera.
Sarrerak salgai (10€tik 35€ra). Kontzertu hauetarako sarrerak salgai daude sarrerak.euskadikoorkestra.eus webgunean eta kontzertu-aretoetako webguneetan zein leihatiletan. "Azken ordu gaztea": 30 urtetik beherako lagunek aukera izango dute gune guztietako sarrerak 10€tan erosteko, kontzertua hasi baino 30 minutu lehenago (leihatilan).
Ravelen argitasunak Xostakovitxen iluntasunari emango dio bide larunbateko Matinéean
Chiaroscuro Laukoteak Argitik ilunera izeneko kontzertuan Maurice Ravelen eta Dmitri Xostakovitxen hari-laukote bana eskainiko du.
Miramongo Matinéeak larunbat honetan, martxoak 24, 11:00etan, itzuliko dira Chiaroscuro Laukotearen Argitik ilunera kontzertuarekin. Euskadiko Orkestra Sinfonikoko kide diren Natacha Dupuy-Scordamaglia (biola), Irene Echeveste (biolina), Juan Ignacio Emme (biolontxeloa) eta Antoni Kosc-ek (biolina) bi obra eskainiko dituzte matinéen denboraldiko hamabigarren hitzordu honetan: Maurice Ravelen Hari-laukotea eta Dmitri Xostakovitxen 8. Hari-laukotea.
Argitik ilunera kontrastez eta proposamen kontrajarriz osatutako kontzertua izango da. Batetik, Ravelek bere laukotean musika freskoa eskaintzen digu, kezkarik gabea, kolorez, sotiltasunez eta argiz betea. Bestetik, Xostakovitxek iluntasuna, min sakona, beldurra, izua eta intimitatea dakarzkigu.
Maurice Ravelek Hari-laukotea obra 1902/03an idatzi zuen eta bere irakasle Gabriel Fauréri eskaini zion. Artean 28 urte zituen eta bere ibilbide bikainaren hasieran baino ez zegoen. Obra honek kritika kontrajarriak jaso zituen; Fauré berak gogor kritikatu zuen, alderdi ahulenak azpimarratuz. Claude Debussyk, aldiz, argiz betetako musika hark liluratuta, zera esan zion gutun bidez Raveli: «Musikaren eta nire izenean, ezta okurritu ere zure laukotearen nota bakar bat aldatzea».
Dmitri Xostakovitxek 8. Hari-laukotea obra 1960an idatzi zuen, 54 urte zituela, eta faxismoaren eta gerraren biktimei eskaini zien. Aurrerago bere alaba Galinari aitortu zionez, egiaz bere obrari eta bizitzari omenaldi bat egin nahi izan zion, epitafio modura. Bi mundu-gerrak sufritu eta Stalinen diktaduran biziraun ostean, sistematik kanpo egindako borroka alde batera utzi eta alderdi komunistarekin bat egin zuen, ordurako akituta baitzegoen xantaiari aurre egiteaz. Aldarte ilun honi musikaren bidez eman zion erantzuna da zortzigarren laukote hau. Bere obra pertsonalenetako bat bezala ezagutzen da, eta bertan bere lanetako askoren aipu eta motiboak agertzen dira.
Sarrera solteak (7€) salgai daude sarrerak.euskadikoorkestra.eus webgunean eta Kursaal Auditoriumeko leihatilan. Gainera, leku librerik geratuko balitz, Orkestraren egoitzako leihatilan bertan eros ahal izango lirateke kontzertuaren egunean.
Miramongo Matinéetara eroso joateko, Euskadiko Orkestrak doako autobus-zerbitzua eskainiko dio bertaratu nahi duen orori. 10:25ean abiatzen da autobusa Gipuzkoa Plaza 4tik eta geldialdiak egiten ditu Antso Jakituna 18an eta Madril Hiribidea 34an.
Miramongo Matinéek Kutxa Fundazioaren babesa dute sortu zirenetik.
IKUS-ENTZUNEZKO KONTZERTUA EUREKA! ZIENTZIA MUSEOAN
Goizean matinéean parte hartu ostean, Chiaroscuro Laukoteak arratsaldean, bi txandatan (18:00 eta 19:00), ikus-entzunezko kontzertua eskainiko du Eureka! Zientzia Museoan. Kontzertu honetan, Chiaroscurok Maurice Ravelen Hari-laukotea obra eskainiko du eta, aldi berean, Astronomy Photographer of the Year lehiaketa entzutetsuaren 2016ko edizioko argazki irabazleak proiektatuko dira. Guztia batera ikuskizun sentsorial atsegina izango da. Sarrerak (2€) salgai daude dagoeneko eurekamuseoa.es webgunean eta museoko leihatilan.